Otrzymałam ostatnio pytanie
Czy organizator może zmusić podróżnego do dopłaty za dodatkowy nocleg w sytuacji, gdy potrzeba jego zapewnienia wynikła ze zmiany godzin odlotu samolotu powrotnego?
Warto dodać, że chodziło o imprezę pakietową, czyli kompleksowo zorganizowaną wycieczkę z przelotem samolotowym, zakwaterowaniem i wyżywieniem dla 4-osobowej rodziny z dwójką małych dzieci. Powrót był zaplanowany ostatniego dnia pobytu w godzinach wieczornych, natomiast na ok. 3 tygodnie przed wyjazdem doszło do zmiany daty i godziny odlotu. W rezultacie powrót do kraju miał mieć miejsce w godzinach rannych dnia następnego, co oznaczało konieczność zorganizowania dodatkowego noclegu dla turystów.
Odpowiedź wymaga doprecyzowania kilku kwestii:
- Czy organizator zastrzegł w umowie możliwość jednostronnej, nieznacznej zmiany w umowie? (art. 46 ust. 1 pkt. 1 nowej ustawy turystycznej)
- Czy dokonana zmiana ma charakter nieznaczny? (art. 46 ust. 1 pkt. 2 nowej ustawy turystycznej)
- Czy organizator poinformował podróżnego o zmianie w sposób jasny, zrozumiały i widoczny, na trwałym nośniku? (art. 46 ust. 1 pkt. 3 nowej ustawy turystycznej)
Odpowiedni zapis w umowie
Ad. 1 Tak, organizator zastrzegł taką możliwość w umowie.
Zmiana nieznaczna czy zmiana głównych właściwości?
Ad. 2 Co najmniej dyskusyjne jest, czy tego typu zmiana ma charakter nieznaczny. Ustawa turystyczna nie definiuje tego pojęcia, doktryna i orzecznictwo są w tym zakresie dość ubogie (przede wszystkim z racji stosunkowo krótkiego obowiązywania nowej ustawy turystycznej – weszła w życie 1 lipca 2018 r.).
W rozumieniu tego zwrotu pomaga znajdujący się w tym samym artykule ustawy kolejny jej przepis (art. 46 ust. 2 nowej ustawy turystycznej), zgodnie z którym jeżeli organizator jest zmuszony zmienić główne właściwości usług turystycznych, konieczna jest to tego zgoda podróżnego. Gdy klient nie zgadza się na proponowaną w tym trybie zmianę, może zrezygnować z wycieczki, bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Względnie organizator może zaoferować podróżnemu imprezę zastępczą, na którą podróżny również musi się zgodzić.
Można więc pokusić się o tezę, że zmiana w obrębie usług turystycznych może mieć albo charakter nieznaczny, albo prowadzić do zmiany głównych właściwości usług turystycznych.
Katalog tego, co rozumiemy przez główne właściwości usług turystycznych, znajduje się w przepisie art. 40 ust. 1 pkt. 1 nowej ustawy turystycznej. Wśród nich znajdziemy m. in. „przybliżoną datę początkową i końcową” oraz „liczbę noclegów zapewnianych w trakcie trwania imprezy turystycznej”.
O ile zmiana daty dziennej powrotu być może mieści się w pojęciu „przybliżonej daty końcowej”, o tyle dodatkowy nocleg, nieprzewidziany w umowie, niewątpliwie prowadzi do zmiany głównych właściwości usług turystycznych w rozumieniu powyższej definicji, ponieważ zmianie ulega liczba noclegów.
Zmiany czasów wyjazdu lub przyjazdu wskazanych w umowie o udział w imprezie turystycznej należy uznać za znaczące, jeżeli, na przykład, spowodowałyby po stronie podróżnego znaczne niedogodności lub dodatkowe koszty, na przykład dodatkowe zorganizowanie transportu lub zakwaterowania. (motyw 33 preambuły dyrektywy 2015/2302).
Podsumowując, zaproponowana przez organizatora zmiana nie miała charakteru nieznacznego, ponieważ spowodowała u turystów znaczne niedogodności (tym większe, że dotyczyły rodziny z dwójką małych dzieci) i potencjalne dodatkowe koszty, związane z koniecznością zapewnienia dodatkowego noclegu.
Poinformowanie podróżnego
Ad. 3 Tak, organizator poinformował turystów w odpowiedniej formie o proponowanej zmianie. Odpowiedź ta nie ma jednak większego znaczenia, albowiem z uwagi na negatywną odpowiedź Ad. 2 opisana procedura nie może znaleźć zastosowania do omawianej sytuacji.
Co z dopłatą za dodatkowy nocleg?
Z przeprowadzonej analizy wynika, że organizator zastosował niewłaściwy tryb do wprowadzenia zmiany w umowie. Wybrał prostszą i niewymagającą zgody podróżnego procedurę jednostronnej zmiany warunków umowy, podczas gdy powinien był wdrożyć procedurę adekwatną do zmiany głównych właściwości usług turystycznych. Organizator powinien więc uzyskać zgodę turystów na proponowaną zmianę i związane z nią ewentualne dodatkowe koszty. Jeżeli klient nie chce ich ponieść, ma prawo zrezygnować z wyjazdu, za zwrotem wszystkich opłat i bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Ewentualnie organizator za zgodą podróżnego może zaoferować mu imprezę zastępczą o tej samej lub wyższej jakości.
Więcej na temat zmiany godzin lotu pisałam tutaj.
