Wojna jako siła wyższa w prawie turystycznym
Podróżowanie w cieniu wojny
Podróżowanie w celach turystycznych do miejsc, gdzie trwa konflikt zbrojny, zazwyczaj nie jest możliwe.
Wybuch wojny, nawet jeśli toczy się ona gdzie indziej, może także wpływać na realizację imprez turystycznych zaplanowanych do innych miejsc.
Jak wojna może wpłynąć na turystykę? O tym dowiesz się poniżej.
Wyłączenie odpowiedzialności organizatora
Odpowiedzialność organizatora turystyki wobec podróżnego, z którym łączy go umowa o udział w imprezie turystycznej, jest ukształtowana na zasadzie ryzyka. Oznacza to, że organizator odpowiada za należyte zorganizowanie i przebieg imprezy turystycznej, niezależnie od tego, czy ponosi winę za ewentualne uchybienia.
Jednakże ustawodawca wskazuje trzy przypadki, w których organizator nie jest zobowiązany do naprawienia szkody wobec podróżnego. Ich wystąpienie musi wykazać organizator i sprowadzają się one do tego, że:
- winę za niezgodność ponosi podróżny;
- winę za niezgodność ponosi osoba trzecia niebędąca podwykonawcą organizatora, a niezgodności nie dało się przewidzieć ani uniknąć;
- niezgodność została spowodowana nieuniknionymi i nadzwyczajnymi okolicznościami;
Do tej ostatniej kategorii zalicza się sytuację pozostającą poza kontrolą stron, której skutków nie można było uniknąć, nawet gdyby podjęto wszelkie rozsądne działania. Przykładem takiej sytuacji jest wojna.
Jeżeli z powodu wojny umowa o udział w imprezie turystycznej nie jest należycie realizowana lub nie może być wykonana w ogóle, organizator nie będzie zobowiązany do zapłaty na rzecz podróżnego odszkodowania lub zadośćuczynienia. Do organizatora należy jednak wykazanie okoliczności uzasadniających wyłączenie jego odpowiedzialności.
Bezkosztowa rezygnacja z imprezy przez podróżnego
Może zdarzyć się, że po zawarciu umowy z organizatorem dojdzie do nagłej zmiany okoliczności, uzasadniającej odstąpienie od umowy (rezygnację z udziału w imprezie).
Decyzję o rezygnacji może podjąć zarówno podróżny, jak i organizator.
Aby podróżny mógł zrezygnować z udziału w imprezie bez ponoszenia z tego tytułu dodatkowych kosztów na rzecz organizatora (tzw. kosztów rezygnacji), muszą być spełnione następujące warunki:
- muszą wystąpić nieuniknione i nadzwyczajne okoliczności;
- okoliczności te muszą zaistnieć w miejscu docelowym imprezy lub jego najbliższym sąsiedztwie;
- okoliczności te mają znaczący wpływ na realizację imprezy lub przewóz podróżnych do miejsca docelowego;
Wybuch wojny w miejscu docelowym wycieczki lub jego najbliższym sąsiedztwie niewątpliwie będzie miał wpływ na realizację imprezy lub transport.
W takim przypadku podróżny jest uprawniony do rezygnacji z wycieczki za zwrotem wszystkich poniesionych kosztów, bez obowiązku zapłaty na rzecz organizatora opłaty za odstąpienie.
Organizator w ciągu 14 dni powinien zwrócić podróżnemu jego wpłaty na poczet wyjazdu, nie będzie jednak zobowiązany do zapłaty odszkodowania lub zadośćuczynienia na rzecz podróżnego.
Kwestią ocenną pozostanie ustalenie, co należy rozumieć za najbliższe sąsiedztwo miejsca docelowego wycieczki: czy będą to kraje ościenne, czy może kraje leżące w tym samym regionie. Każdą sytuację należy oceniać indywidualnie, biorąc pod uwagę skalę zagrożenia i wpływ działań wojennych na przyległe tereny.
Odwołanie wycieczki przez organizatora
W przypadku wystąpienia nieuniknionych i nadzwyczajnych okoliczności także organizator może zadecydować o odwołaniu imprezy i rozwiązaniu umowy z podróżnym.
Jeśli z powodu działań wojennych organizator nie będzie mógł zrealizować umowy:
- powinien niezwłocznie powiadomić o tym podróżnego;
- w ciągu 14 dni zwrócić podróżnemu wszystkie wpłaty;
- nie jest zobowiązany do zapłaty na rzecz podróżnego dodatkowego odszkodowania i zadośćuczynienia;
Ubezpieczenie nie zadziała
Prowadzenie działań wojennych jest powszechnie stosowaną przez ubezpieczycieli klauzulą wyłączającą ich odpowiedzialność i stanowi przyczynę odmowę wypłaty odszkodowania w ubezpieczeniach turystycznych.
Jeżeli w polisie ubezpieczeniowej taka klauzula została zawarta, ubezpieczyciel nie naprawi szkody doznanej przez podróżnego w wyniku działań wojennych.
Udzielenie pomocy podróżnemu
Organizator jest zobowiązany do udzielenia podróżnemu, który znalazł się w trudnej sytuacji, odpowiedniej pomocy.
Może ona polegać na udzieleniu informacji na temat świadczeń zdrowotnych, władz lokalnych oraz pomocy konsularnej, a także umożliwienie korzystania ze środków porozumiewania się na odległość lub świadczeń zastępczych.
Pomoc powinna być dostosowana i adekwatna do sytuacji.
Gdy niemożliwe jest zapewnienie powrotu podróżnego do kraju zgodnie z umową z powodu wystąpienia siły wyższej, organizator ponosi niezbędne koszty zakwaterowania podróżnego przez okres do 3 nocy.
