Czy klient biura podróży może dochodzić bezpośrednio od linii lotniczych odszkodowania za opóźniony lub odwołany lot?
Odszkodowania za opóźniony lub odwołany lot
Choć podróże lotnicze ostatnio w odwrocie, problem opóźnionych lub odwołanych lotów wciąż pozostaje aktualny, a wraz z nim kwestia ryczałtowych odszkodowań z tego tytułu. Mowa oczywiście o roszczeniach wynikających z unijnego rozporządzenia (WE) nr 261/2004 z 11 lutego 2004 r.
Umowa z liniami lotniczymi czy umowa z biurem podróży?
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) pochylił się ostatnio nad zagadnieniem dochodzenia wspomnianych odszkodowań od linii lotniczych przez pasażerów, którzy kupili lot w pakiecie z wycieczką. Inaczej mówiąc, lot samolotem stanowił element imprezy turystycznej, pasażer nie zawierał osobiście umowy z przewoźnikiem, a jedynie umowę z biurem podróży.
Czy w takim przypadku – pomimo braku bezpośredniej umowy między pasażerem a przewoźnikiem – pasażer może ubiegać się o odszkodowanie za opóźniony lub odwołany lot od przewoźnika?
Klient biura podróży to także uprawniony pasażer
TSUE potwierdził, że tak (szczegóły w wyroku z 26 marca 2020 r., Primera Air Scandinavia, C-215/18).
Zawarcie przez pasażera umowy z przewoźnikiem nie stanowi warunku zastosowania art. 5 pkt. 1 rozporządzenia nr 261/2004, ustanawiającego prawo do odszkodowania.
Powództwo wytoczone przez pasażera na podstawie rozporządzenia nr 261/2004 przeciwko obsługującemu lot przewoźnikowi lotniczemu jest dopuszczalne, nawet jeżeli między tymi stronami nie została zawarta żadna umowa, a lot był przewidziany przez zawartą z osobą trzecią (organizatorem turystyki) umowę o udział w imprezie turystycznej.
W danej sprawie konieczna jest natomiast identyfikacja zobowiązania, z którego wynika zakup biletu lotniczego. W takim przypadku zobowiązanie przewoźnika wobec pasażera wynika z umowy o udział w imprezie turystycznej, zawartej przez pasażera z biurem podróży.
Kiedy odszkodowanie nie przysługuje?
Warto pamiętać, że ryczałtowego odszkodowania, o którym mowa w rozporządzeniu (WE) nr 261/2004 pasażer może domagać się wyłącznie od przewoźnika. Z roszczeniem tym nie może natomiast wystąpić do biura podróży.
O zasadach ubiegania się o odszkodowanie za opóźniony lub odwołany lot pisałam m. in. tutaj, tutaj i tutaj.
Rozporządzenie wskazuje wprost dwie sytuacje, kiedy odszkodowanie za opóźniony lub odwołany nie przysługuje:
- gdy zorganizowana wycieczka jest odwołana z innych przyczyn niż odwołanie lotu (do takiej sytuacji przepisy rozporządzenia w ogóle nie znajdują zastosowania) – art. 3 ust. 6 rozporządzenia nr 261/2004;
- przewoźnik nie jest zobowiązany do wypłaty odszkodowania, jeżeli udowodni, że odwołanie/opóźnienie lotu jest spowodowane zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności, których nie można było uniknąć pomimo podjęcia wszelkich racjonalnych środków (art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004);
Opóźniony lot a zmarnowany urlop
Zgodnie z art. 3 ust. 6 rozporządzenia 261/2004, nie narusza ono praw pasażerów, będących jednocześnie klientami biur podróży, a związanych z zawarciem przez nich umowy o udział w imprezie turystycznej. Prawa te wynikają z unijnej dyrektywy nr 2015/2302 oraz polskiej nowej ustawy turystycznej.
Jeżeli klient biura podróży doznał szkody z tytułu tzw. zmarnowanego urlopu (na którą m. in. składa się jego dyskomfort związany z opóźnionym lub odwołanym lotem), może dochodzić jej naprawienia od organizatora niezależnie od dochodzenia od linii lotniczych odszkodowania za opóźniony lub odwołany lot.
Aby jednak nie doszło do bezpodstawnego wzbogacenia klienta (czyli aby nie otrzymał on nadmiernej rekompensaty za doznaną szkodę), odszkodowania te są od siebie odliczane. Taką zasadę potwierdza art. 14 ust. 5 dyrektywy 2015/2302.
